De prijs werd in 1984 ingesteld door de Tate Gallery, nu bekend als Tate Britain, in Londen. Het is vernoemd naar de 18e-eeuwse Britse schilder J.M.W. Turner. Het prijzengeld bedraagt £40.000, waarvan £25.000 naar de winnende artiest gaat en £15.000 wordt verdeeld onder de andere artiesten op de shortlist.
De Turner Prize staat open voor Britse kunstenaars die in Groot-Brittannië wonen en werken. De tentoonstellingen of presentaties van hun werk die in aanmerking komen voor de prijs kunnen elke vorm aannemen, waaronder schilderkunst, beeldhouwkunst, fotografie, video, installatiekunst en performancekunst.
De Turner Prize wordt beoordeeld door een panel van experts op het gebied van hedendaagse kunst, waaronder kunstenaars, curatoren, critici en kunsthistorici. Het panel houdt bij hun beoordeling rekening met een breed scala aan factoren, waaronder de originaliteit, creativiteit en betekenis van het werk van de kunstenaar, evenals de impact ervan op de hedendaagse kunstscène.
De Turner Prize heeft een aanzienlijke impact op de hedendaagse kunst in het Verenigd Koninkrijk. Het is een belangrijk platform voor opkomende kunstenaars om erkenning en bekendheid te verwerven. Het draagt ook bij aan het genereren van publieke belangstelling voor hedendaagse kunst en het vergroten van het profiel van Britse kunstenaars.
Enkele opmerkelijke winnaars van de Turner Prize zijn onder meer Gilbert en George (1986), Anish Kapoor (1991), Damien Hirst (1995), Rachel Whiteread (1993), Chris Ofili (1998), Steve McQueen (1999), Wolfgang Tillmans (2000) , Tomma Abts (2006) en Martin Creed (2001).