Geheugenkaarten worden gebruikt om opgeslagen games, extra niveaus, personageprofielen en andere gegevens op de PlayStation 1 op te slaan. Zonder een geheugenkaart kunnen spelers hun voortgang in games niet opslaan, nieuwe niveaus ontgrendelen of hun game-ervaring aanpassen.
Sommige PlayStation 1-games hebben een geheugenkaart nodig om goed te kunnen functioneren, terwijl andere simpelweg bepaalde functies uitschakelen. In de spelhandleiding wordt meestal aangegeven of een geheugenkaart vereist of aanbevolen is.
Als een speler geen geheugenkaart heeft, kan hij toch van sommige PlayStation 1-games genieten door deze in de gastmodus te spelen. De gastmodus is een tijdelijk profiel waarmee de voortgang van het spel niet kan worden opgeslagen, maar spelers kunnen wel de inhoud van het spel ervaren.
Hoewel het mogelijk is om een PlayStation 1 zonder geheugenkaart te gebruiken, zal de ervaring over het algemeen beperkt zijn en zullen veel functies niet beschikbaar zijn.