1. Uitbreiding van het orkest:
- Romantische periode :Het orkest groeide in omvang, vaak meer dan 100 muzikanten, met nieuwe instrumenten zoals de piccolo, althoorn, basklarinet, trombones, tuba en krachtigere koperblazers.
- Klassieke periode :Kleinere orkesten, doorgaans 30-50 muzikanten, gecentreerd rond strijkers en houtblazers. Er werd spaarzaam gebruik gemaakt van koper en slagwerk.
2. Emotionele expressie :
- Romantische periode :Muziek bedoeld om emoties op te roepen en levendige soundscapes te creëren. Componisten gebruikten contrasterende dynamiek, rijke harmonieën en dramatische crescendo's en decrescendo's.
- Klassieke periode :Muziek gericht op balans, elegantie en helderheid. Emoties waren subtiel en muzikale gebaren waren ingetogener.
3. Orkestkleur :
- Romantische periode :Nadruk op instrumentale virtuositeit en onderscheidende timbres. Instrumenten werden op onconventionele manieren gebruikt, zoals de harp in een meer prominente rol.
- Klassieke periode :Instrumenten bleven over het algemeen binnen hun traditionele rollen, na een meer uniforme orkestrale mix.
4. Muziek programmeren :
- Romantische periode :Veel romantische werken zijn geïnspireerd door verhalen of programmatische ideeën, zoals Tsjaikovski's "Romeo en Julia" of Beethovens "Pastorale" symfonie.
- Klassieke periode :Programmatische elementen kwamen minder vaak voor. Componisten gaven de voorkeur aan absolute muziek die muzikale ideeën voor zichzelf verkende.
5. Nationalisme :
- Romantische periode :Nationalistische invloeden inspireerden componisten om volksmelodieën, ritmes en muzikale tradities in hun werken op te nemen.
- Klassieke periode :Minder nadruk op nationale identiteit. Muziek volgde meestal een pan-Europese stijl, beïnvloed door gemeenschappelijke muziekpraktijken.
6. Symfonie- en concerto-ontwikkeling :
- Romantische periode :Symfonieën en concerten werden uitgebreider, waarbij de delen in lengte en complexiteit toenamen. Meer aandacht voor emotionele ontwikkeling.
- Klassieke periode :Symfonieën en concerten hadden duidelijkere formele structuren, met beknopte delen en een focus op thematische ontwikkeling.
7. Dirigenten :
- Romantische periode :De rol van de dirigent werd steeds belangrijker bij het leiden en vormgeven van de klank van het orkest.
- Klassieke periode :Dirigenten speelden een coördinerende rol, waarbij ze vooral het tempo bepaalden en zorgden voor ensembleprecisie.
8. Virtuositeit :
- Romantische periode :Muziek bevatte vaak virtuoze solisten die hun technische vaardigheden en expressieve capaciteiten lieten zien.
- Klassieke periode :Virtuositeit werd gewaardeerd, maar componisten brachten dit doorgaans in evenwicht met het collectieve geluid van het orkest.
Samenvattend bracht de romantische periode een aanzienlijke uitbreiding en transformatie van orkestmuziek teweeg, gekenmerkt door verhoogde emotionele Ausdruck (expressie), programmatische elementen en een bredere verkenning van orkestrale kleuren, wat leidde tot grotere en meer diverse orkesten.