1. Verwering:Klei wordt voornamelijk gevormd door de verwering van gesteenten en mineralen, vooral die rijk aan veldspaat en mica. Wanneer rotsen worden blootgesteld aan de elementen, zoals water, wind en temperatuurschommelingen, ondergaan ze fysische en chemische afbraak, waarbij mineralen zoals klei vrijkomen.
2. Transport:Nadat kleimineralen door verwering zijn gevormd, kunnen ze door water, wind of ijs naar verschillende locaties worden getransporteerd. Rivieren, beken en gletsjers kunnen kleideeltjes vervoeren en deze in verschillende omgevingen afzetten, waaronder rivierbeddingen, uiterwaarden en delta's.
3. Afzetting:Kleisedimenten worden in verschillende omgevingen afgezet en vormen kleirijke lagen of bedden. Naarmate er in de loop van de tijd meer kleideeltjes ophopen, kunnen ze zich verdichten en consolideren onder hun eigen gewicht en het gewicht van de bovenliggende sedimenten, waardoor kleisteen of schalie ontstaat.
4. Diagenese:Na verloop van tijd ondergaan de afgezette kleisedimenten fysische en chemische veranderingen als gevolg van verhoogde temperatuur en druk. Dit proces, bekend als diagenese, kan kleimineralen omzetten in nieuwe mineralen, zoals chloriet, illiet en smectiet.
5. Opheffing en erosie:Kleirijke gesteenten, zoals kleisteen of schalie, kunnen door tektonische bewegingen omhoog worden gebracht, waardoor ze dichter bij het aardoppervlak komen. Erosie door water en wind kan deze rotsen blootleggen, waardoor ze aan verdere verwering en erosie worden blootgesteld.
6. Recycling:De verweerde kleimineralen kunnen terug in de gesteentecyclus worden gerecycled door de vorming van nieuwe kleirijke sedimenten, die uiteindelijk weer kunnen worden omgezet in kleisteen of schalie door de processen van afzetting, verdichting en diagenese.
7. Metamorfisme:Onder extreme temperaturen en druk kunnen kleirijke gesteenten metamorfe processen ondergaan, resulterend in de vorming van nieuwe metamorfe gesteenten. Kleimineralen kunnen bijvoorbeeld worden omgezet in metamorfe mineralen zoals granaat, stauroliet en kyaniet.
8. Smelten:In bepaalde geologische omgevingen kunnen kleirijke rotsen extreme hitte en druk ervaren, wat leidt tot smelten en de vorming van magma. Wanneer magma afkoelt en stolt, kan het stollingsgesteenten vormen, zoals graniet of basalt, die overblijfselen kunnen bevatten van de oorspronkelijke kleimineralen.
Door deze processen speelt klei een cruciale rol in de continue recycling van materialen binnen de gesteentecyclus. Het ondergaat verschillende stadia van verwering, afzetting, verdichting, diagenese, metamorfose en smelten, wat bijdraagt aan de vorming van verschillende soorten gesteenten en mineralen.