De ontwikkeling van het schrift in Sumerië was een geleidelijk proces, waarbij gedurende meerdere eeuwen aanzienlijke vooruitgang werd geboekt. Hier zijn de belangrijkste fasen van de evolutie van het schrijven in Sumerië:
a) Pictogrammen:
Tijdens de vroege stadia begonnen de Sumeriërs met het tekenen van eenvoudige afbeeldingen of symbolen om objecten of specifieke ideeën weer te geven. Deze vroege symbolen, bekend als pictogrammen, brachten duidelijke boodschappen over via visuele representaties. Een van de vroegste artefacten waarin dergelijk pictografisch schrift te zien is, is de Uruk-tablet uit het late 4e millennium voor Christus, waarop eenvoudige tekeningen zijn afgebeeld die verband houden met landbouwtransacties.
b) Proto-spijkerschrift:
Naarmate de behoefte aan het vastleggen en communiceren van complexe ideeën groeide, begonnen de Sumeriërs hun pictografische symbolen te combineren en aan te passen. Dit leidde tot de ontwikkeling van een geavanceerder systeem dat bekend staat als proto-spijkerschrift, met wigvormige markeringen die in kleitabletten zijn gedrukt. Proto-spijkerschrift stelde de Sumeriërs in staat een groter repertoire aan symbolen te creëren, inclusief abstracte concepten en numerieke symbolen.
c) Echt spijkerschrift:
Rond 3000 vGT hadden de Sumeriërs een volwassen schrift ontwikkeld dat bekend staat als echt spijkerschrift, dat het proto-spijkerschrift verving. Dit verfijnde systeem omvatte een breder scala aan wigvormige karakters die zowel logografisch (die hele woorden of zinsdelen vertegenwoordigden) als fonetisch (die lettergrepen of geluiden vertegenwoordigden) werden gebruikt. Het was een combinatie van ideografische en fonetische symbolen.
d) Schrijfscholen en uitbreiding van kennis:
De evolutie van het schrijven in Sumerië leidde tot de oprichting van schrijversscholen, waar een gespecialiseerde klasse van schriftgeleerden zich bekwame in de kunst van het lezen en schrijven. Deze scholen speelden een cruciale rol bij het behouden en doorgeven van kennis, waardoor de ontwikkeling van administratieve systemen, literatuur en religieuze teksten mogelijk werd.
e) Verspreiding van spijkerschrift:
Het geavanceerde schrijfsysteem van Sumerië had een diepgaande invloed op naburige beschavingen, en het spijkerschrift werd uiteindelijk eeuwenlang het dominante schrijfsysteem in het oude Nabije Oosten. De Akkadiërs, Elamieten, Hettieten en andere culturen namen het spijkerschrift over en pasten het aan hun eigen taal aan.
De uitvinding en evolutie van het schrift in Sumerië heeft de menselijke communicatie fundamenteel getransformeerd en de weg vrijgemaakt voor belangrijke culturele, economische en intellectuele vooruitgang in het oude Mesopotamië en daarbuiten. Spijkerschrift bleef het meest vooraanstaande schrijfsysteem in de regio tot de opkomst van alfabetische schriften, die zich vervolgens over de hele wereld verspreidden en vorm gaven aan verschillende talen en culturen van vandaag.