1. Oorsprong en etymologie: Veel instrumenten ontlenen hun naam aan hun plaats van herkomst of de taal van hun uitvinders. Het woord 'gitaar' komt bijvoorbeeld van het Griekse woord 'kithara', terwijl 'viool' afkomstig is van het Italiaanse woord 'violino'.
2. Beschrijvende kenmerken: Instrumenten kunnen een naam krijgen op basis van hun fysieke kenmerken of de geluiden die ze produceren. Een 'trompet' is bijvoorbeeld genoemd naar zijn trompetvormige bel, en een 'klarinet' is genoemd naar zijn heldere en doordringende geluid.
3. Culturele en historische context: Culturele en historische contexten beïnvloeden vaak de naamgeving van instrumenten. Het Chinese instrument "guzheng" ontleent zijn naam aan de zheng, een oud instrument dat aan het keizerlijk hof werd bespeeld. Op dezelfde manier ontleent de Afrikaanse djembé-trommel zijn naam aan het Malinke-woord 'jembe', wat 'samenkomen' of 'samenbrengen' betekent.
4. Uitvinder of ontwerper: Sommige instrumenten zijn vernoemd naar hun uitvinders of ontwerpers. Zo is de saxofoon vernoemd naar de Belgische uitvinder Adolphe Sax, en het Hammondorgel naar de uitvinder Laurens Hammond.
5. Folklore en legendes: In bepaalde gevallen krijgen instrumenten namen uit de folklore of legendes die ermee verbonden zijn. Er wordt aangenomen dat de Indiaanse fluit, ook wel bekend als de 'liefdesfluit', romantische krachten heeft en vaak wordt geassocieerd met verkeringsrituelen.
6. Marketing en branding: Tegenwoordig spelen marketing en branding een rol bij de naamgeving van instrumenten. Fabrikanten kunnen namen kiezen die pakkend of gedenkwaardig zijn of specifieke emoties of associaties oproepen. Het elektrische gitaarmerk "Fender Stratocaster" werd bijvoorbeeld genoemd om een gevoel van Amerikaanse innovatie en moderniteit over te brengen.
Het is belangrijk op te merken dat de naamgeving van muziekinstrumenten een dynamisch proces is dat in de loop van de tijd door verschillende factoren wordt beïnvloed. Namen kunnen in verschillende culturen en talen evolueren, veranderen of worden aangenomen.