2. Veelzijdigheid: De veelzijdigheid van de piano maakte hem zeer geschikt voor zowel solo- als ensemblespel. Pianisten konden zichzelf of andere muzikanten begeleiden, en het instrument kon worden gebruikt om een breed scala aan muziekstijlen te spelen, van ragtime tot blues tot vroege jazz.
3. Improvisatie: De vroege jazz werd sterk beïnvloed door improvisatie en de piano vormde een ideaal platform voor spontane muzikale expressie. Pianisten konden het brede scala aan noten en toonsoorten van het instrument gebruiken om geïmproviseerde solo's en begeleidingen te creëren, wat een bepalend kenmerk van jazz werd.
4. Technische innovaties: Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw vonden de ontwikkeling plaats van nieuwe pianotechnieken en innovaties, zoals het gebruik van het sustainpedaal en de verkenning van verschillende harmonieën en ritmes. Baanbrekende pianisten als Jelly Roll Morton, James P. Johnson en Fats Waller gebruikten deze innovaties om de grenzen van jazzpiano te verleggen en de ontwikkeling van het genre te beïnvloeden.
5. Samenwerking: De piano diende vaak als centraal instrument in vroege jazzbands en ensembles. Pianisten werkten samen met andere muzikanten, zoals trompettisten, klarinettisten en drummers, om een samenhangend en dynamisch geluid te creëren. Dit samenwerkingsaspect van jazzpiano hielp het collectieve en improvisatiekarakter van het genre vorm te geven.
6. Invloed op andere instrumenten: De innovaties en technieken die voor jazzpiano werden ontwikkeld, hadden een aanzienlijke impact op andere instrumenten binnen de jazz, maar ook op de muziek in het algemeen. Pianisten als Art Tatum, Bud Powell en Thelonious Monk breidden de harmonische en melodische mogelijkheden van jazzimprovisatie uit en beïnvloedden niet alleen andere pianisten, maar ook saxofonisten, trompettisten en andere muzikanten die hun ideeën overnamen en aanpasten.