Stevens is vooral bekend van zijn hits uit de jaren 70, waaronder "Wild World", "Father and Son", "Peace Train", "Morning Has Broken" en "The First Cut Is the Deepest". Zijn muziek omvat een verscheidenheid aan genres, waaronder folk, pop, rock en traditionele muziek. Hij staat ook bekend om zijn kenmerkende stem en gitaarspel.
In de vroege liedjes van Stevens werden vaak thema's als liefde, verlies en sociale kwesties onderzocht, zoals oorlog en armoede. Zijn muziek werd beïnvloed door verschillende bronnen, waaronder Bob Dylan, de Beatles en klassieke muziek. Ook verwerkte hij elementen uit de oosterse mystiek in zijn latere werk.
Stevens bekeerde zich in 1977 tot de islam en veranderde zijn naam in Yusuf Islam. Hij verliet zijn muziekcarrière voor een aantal jaren om zich te concentreren op zijn religieuze studies en humanitair werk. Sindsdien is hij teruggekeerd naar de muziek, heeft hij verschillende albums uitgebracht en live opgetreden over de hele wereld.
Naast zijn muziek staat Stevens ook bekend om zijn filantropie. Hij heeft verschillende goede doelen en stichtingen opgericht ter ondersteuning van onderwijs, gezondheidszorg en andere doelen. Hij is ook betrokken geweest bij de interreligieuze dialoog en vredesopbouw.
Stevens' muziek en humanitaire werk hebben hem talloze prijzen en onderscheidingen opgeleverd. Hij werd in 2014 opgenomen in de Rock and Roll Hall of Fame. Hij ontving ook de Grammy Lifetime Achievement Award en de Polar Music Prize.