Theaterbeoefenaars analyseren gebaren vaak op basis van hun locatie in het lichaam (bijvoorbeeld gezichts-, hand-, arm- of beengebaren) en hun kwaliteit (bijvoorbeeld vegende, snelle of subtiele gebaren). Enkele veel voorkomende soorten gebaren zijn:
1. Illustratieve gebaren: Deze gebaren illustreren of benadrukken direct de woorden die worden gesproken. Een acteur kan bijvoorbeeld naar boven wijzen als hij naar de lucht verwijst, of een grijpbeweging maken om aan te geven dat hij iets vasthoudt.
2. Nadrukkelijke gebaren: Deze gebaren versterken of voegen emotioneel gewicht toe aan de dialoog. Een gebalde vuist kan bijvoorbeeld woede of vastberadenheid overbrengen, terwijl een zacht gebaar met open handpalmen kwetsbaarheid of medeleven kan uiten.
3. Beschrijvende gebaren: Deze gebaren bieden aanvullende informatie of context over de omgeving of acties van het personage. Een acteur kan bijvoorbeeld het roeren in een pot nabootsen om het koken voor te stellen, of een gebaar naar een denkbeeldig object maken om de aanwezigheid ervan in de scène aan te geven.
4. Symbolische gebaren: Deze gebaren hebben culturele, historische of universeel erkende betekenissen. Een duim omhoog gebaar kan bijvoorbeeld goedkeuring uitdrukken, terwijl een opgestoken middelvinger woede of verzet uitdrukt.
5. Emotionele gebaren: Deze gebaren drukken rechtstreeks de interne emotionele toestand van het personage uit. Een frons, opgetrokken wenkbrauwen of een glimlach zijn allemaal voorbeelden van emotionele gebaren.
6. Karakterbepalende gebaren: Bepaalde gebaren worden synoniem met specifieke karakters of hun persoonlijkheden. Een bepaald handgebaar of een bepaalde houding kan bijvoorbeeld consistent de eigenschappen of unieke lichamelijkheid van een personage vertegenwoordigen.
7. Gechoreografeerde gebaren: In sterk gestileerde of gechoreografeerde uitvoeringen, zoals musicals of producties met veel dans, kunnen gebaren zorgvuldig worden gepland en uitgevoerd om samenhangende visuele patronen of emotionele effecten te creëren.
Effectief gebruik van gebaren in theater helpt de betrokkenheid en het begrip van het publiek bij de personages, het plot en de thema's die op het podium worden overgebracht, te vergroten.