Stadstaten:
- De Sumerische stadstaten waren in wezen soevereine entiteiten, elk met zijn eigen politieke en economische systeem. Steden als Ur, Uruk en Kish kwamen naar voren als prominente machtscentra.
Koningschap en heersers:
- Elke stadstaat in Sumerië werd bestuurd door een koning (lugal) of heerser. De koning bekleedde aanzienlijke bevoegdheden, waaronder militaire, religieuze en administratieve functies.
Tempels en economisch leven:
- De tempels stonden centraal in het economische en religieuze leven van de Sumeriërs. Tempels verzamelden landbouwoverschotten en dienden als pakhuizen voor de stad. Ze beheerden een groot deel van de economie en speelden een cruciale rol in de verdeling van hulpbronnen.
De Raad van Ouderen:
- In sommige Sumerische stadstaten was er een raad van oudsten (abgal) of een vergadering (gub) die de koning adviseerde en deelnam aan besluitvormingsprocessen.
Sociale hiërarchie en schriftgeleerden
- De Sumeriërs hadden een hiërarchische samenleving met verschillende sociale klassen. Tot de elites behoorden priesters, koningen en bestuurders, terwijl de meerderheid boeren en ambachtslieden waren. De schriftgeleerden vormden een belangrijke en gerespecteerde groep, die bijdroeg aan het bijhouden van gegevens en het bestuur.
Wetcodes:
- De Sumeriërs ontwikkelden vroege wetboeken, zoals de Code van Ur-Nammu (ca. 2100 v.Chr.), waarin juridische principes en straffen voor verschillende overtredingen werden vastgelegd.
Tempels als administratieve centra:
- De tempels fungeerden vaak als administratieve centra van Sumerische steden, waar economische transacties, gerechtelijke procedures en administratie plaatsvonden.
Handel en commercie:
- De Sumeriërs voerden uitgebreide handel met aangrenzende regio's en ontwikkelden het gebruik van geld (zilver) in economische transacties.
Oorlog en allianties:
- Sumerische stadstaten voerden diplomatieke onderhandelingen, vormden allianties en gingen soms ten strijde om politieke dominantie of hulpbronnen veilig te stellen.
Gedurende de geschiedenis van Sumerië kregen verschillende stadstaten periodiek bekendheid en stichtten ze grotere koninkrijken, zoals het Akkadische rijk. De algemene bestuursstructuren bleven echter geworteld in de Sumerische grondslagen. De prestaties van de Sumerische beschaving op het gebied van bestuur vormden een model en inspiratie voor daaropvolgende Mesopotamische beschavingen, die voortbouwden op hun politieke systemen en deze aanpasten.