Het hoofdthema van de Ilias draait om de toorn van de grote krijger Achilles, een van de Griekse leiders, die boos is over de acties van de Griekse commandant Agamemnon. Achilles trekt zich terug uit de strijd, wat ernstige gevolgen heeft voor het Griekse leger als de Trojanen de overhand krijgen. Het gedicht onderzoekt thema's als eer, trots, moed, het lot en de destructieve aard van woede en conflict.
De centrale plot draait om het conflict tussen Achilles en Agamemnon. Agamemnon neemt Briseis, een vrouw die tijdens de oorlog gevangen is genomen en door Achilles wordt gewaardeerd, als zijn oorlogsprijs, waarmee hij Achilles oneert. Dit wakkert de woede van Achilles aan en hij weigert voor de Grieken te vechten, ondanks hun wanhopige behoefte aan zijn hulp.
Als gevolg van de terugtrekking van Achilles beginnen de Trojanen, geleid door hun moedige krijger Hector, het slagveld te domineren. Er volgen talloze hevige gevechten, waarbij beide partijen zware verliezen lijden. Het gedicht geeft op levendige wijze de brutale en chaotische aard van oorlog weer, waarbij de nutteloosheid van bloedvergieten en de tol die het van beide kanten eist, wordt benadrukt.
De Ilias bevat een reeks opmerkelijke personages, waaronder Achilles, Hector, Agamemnon, Menelaüs, Odysseus en Paris, elk met verschillende persoonlijkheden en motivaties die het verhaal aandrijven. Het gedicht onderzoekt menselijke emoties, relaties en de gevolgen van individuele keuzes.
Het hoogtepunt van de Ilias is het dramatische duel tussen Achilles en Hector. Na talloze verliezen komt Achilles uit zijn afzondering tevoorschijn en confronteert Hector in een één-op-één gevecht dat uiteindelijk leidt tot de ondergang van Hector. Het gedicht onderzoekt de thema's persoonlijke moed en de onvermijdelijkheid van het lot terwijl de twee krijgers tegenover elkaar staan in een krachtmeting die het lot van naties bepaalt.
In wezen is de Ilias een tijdloos verhaal over conflict, heldendom en menselijke zwakheid. Door zijn meesterlijke verhalen en poëtische taal duikt het in de complexiteit van menselijke emoties, de gevolgen van oorlog en het nastreven van eer en glorie. De Ilias blijft een monumentaal literair werk dat door de eeuwen heen talloze schrijvers, kunstenaars en filosofen heeft beïnvloed.