1. Expositie: De plot begint met de introductie van de personages, de setting en het aanvankelijke conflict of de situatie. Dit vormt de basis voor het verhaal en stelt de parameters vast waarbinnen de plot zich zal ontvouwen.
2. Opkomende actie: Naarmate het verhaal vordert, ontstaat er een reeks gebeurtenissen en uitdagingen die het conflict escaleren en de inzet voor de personages vergroten. De stijgende actie bouwt spanning en spanning op, wat leidt naar de climax van het verhaal.
3. Climax: De climax is het keerpunt van de plot waar het centrale conflict zijn hoogtepunt bereikt en de personages voor hun grootste uitdagingen of obstakels komen te staan. De climax is vaak een moment van veel drama, actie of emotionele intensiteit.
4. Valactie: Na de climax begint de plot zich te ontspannen naarmate de gevolgen van de climax zich voordoen. De losse eindjes worden aan elkaar geknoopt, conflicten worden opgelost en het verhaal nadert zijn einde.
5. Oplossing: De resolutie is de laatste fase van het plot waarin het verhaal tot een bevredigend einde komt. De resolutie biedt een afsluiting van het hoofdconflict en laat de personages in een opgeloste of getransformeerde staat achter.
De plot kan zich ook ontwikkelen via subplots die parallel lopen aan de hoofdverhaallijn. Subplots kunnen diepte en textuur aan het verhaal toevoegen, extra conflicten introduceren en zorgen voor verdere karakterontwikkeling. Het samenspel tussen het hoofdplot en de subplots kan een complexe en boeiende vertelervaring creëren.
De ontwikkeling van de plot wordt ook beïnvloed door het genre van het verhaal, het tempo en de vertelstijl van de auteur. Sommige genres, zoals thrillers of mysteries, kunnen een snel plot hebben met onverwachte wendingen, terwijl andere genres, zoals literaire fictie of karaktergedreven verhalen, zich meer kunnen concentreren op de geleidelijke evolutie van de personages en hun innerlijke conflicten. .