1. Pionieren in het nieuwe genre: Robinson Crusoe wordt beschouwd als een van de eerste voorbeelden van het nieuwe genre in de Engelse literatuur. Het dateerde van vóór het wijdverbreide gebruik van de term en droeg bij aan de ontwikkeling van deze literaire vorm.
2. Realisme en waarheidsgetrouwheid: Defoe doordrenkte het verhaal met een gevoel van realisme door de ervaringen van de hoofdpersoon tot in de kleinste details te presenteren. Hij gaf levendige beschrijvingen van Crusoe's dagelijkse leven op het eiland, zijn ontmoetingen met de natuur en zijn psychologische toestand, waardoor een plausibele sfeer ontstond.
3. Autobiografische stijl: Hoewel het een fictiewerk was, gebruikte Defoe een verhaal uit de eerste persoon en presenteerde het als Crusoe's persoonlijke memoires. Deze autobiografische stijl versterkte het gevoel van authenticiteit en bracht de lezers dichter bij de ervaringen van de hoofdpersoon.
4. Verkenning van de menselijke natuur: Tijdens Crusoe's reis verdiepte de roman zich in de fijne kneepjes van de menselijke natuur en de veerkracht in tijden van tegenspoed. Defoe onderzocht thema's als overleving, vindingrijkheid, geloof en de complexiteit van de menselijke psyche.
5. Kolonialistisch perspectief: Robinson Crusoe weerspiegelde de kolonialistische mentaliteit van zijn tijd. Het portretteerde de Europese kolonisatie als een inherent positieve kracht en vertegenwoordigde de inheemse bevolking met stereotypen en beperkte keuzevrijheid.
6. Invloed op toekomstige avonturen en overlevingsliteratuur: "Robinson Crusoe" vormde het toneel voor daaropvolgende avonturen- en overlevingsverhalen. Het inspireerde een overvloed aan literaire werken waarin vergelijkbare thema's van individuele strijd en triomf tegen een formidabele overmacht werden onderzocht.
7. Tijdloze thema's: De roman raakte tijdloze thema's van veerkracht, aanpassingsvermogen en het menselijk vermogen om tegenslagen te verdragen en te overwinnen. Deze universele elementen vonden weerklank bij lezers uit alle generaties en culturen.
8. Culturele impact: ‘Robinson Crusoe’ overstijgt zijn literaire status en raakt diep geworteld in de populaire cultuur. De iconische beelden ervan, zoals de voetafdrukken van Crusoe in het zand, de papegaai genaamd Poll en de grotwoning, kwamen in het bredere culturele bewustzijn terecht.
Kortom, Robinson Crusoe onderscheidde zich van hedendaagse literaire werken vanwege zijn bijdrage aan de ontwikkeling van het nieuwe genre, zijn realistische weergave van menselijke ervaringen, zijn verkenning van de menselijke natuur en zijn blijvende culturele impact.