1. Historische context: Het verhaal speelt zich af in 1922, tijdens het hoogtepunt van het jazztijdperk, een periode waarin dit genre enorm populair werd. Jazz bloeide op als een dynamische muziekvorm, die zich losmaakte van traditionele melodieën en structuren. Het belichaamde een gevoel van innovatie en vrijheid, dat in die tijd grote weerklank vond.
2. Vertegenwoordiging van cultuur en levensstijl: Jazzmuziek speelde een belangrijke rol in verschillende maatschappelijke contexten die in de roman worden beschreven, zoals de uitbundige feesten georganiseerd door Jay Gatsby. De muziek was een voorbeeld van de sfeer van opwinding en decadentie die de levensstijl en cultuur van de personages in de Roaring Twenties definieerde.
3. Karaktersymboliek: F. Scott Fitzgerald, de auteur van The Great Gatsby, gebruikt jazz als symbool voor Gatsby zelf. Net zoals jazzmuziek conventionele normen en grenzen uitdaagt, tart Gatsby de sociale conventies en de morele codes van de oude geldelite waar hij zo graag deel van wil uitmaken.
4. Sociaal commentaar: De roman gebruikt jazzmuziek als een vorm van sociaal commentaar, vooral gerelateerd aan de evoluerende waarden binnen de hogere klasse van die tijd. De nevenschikking van jazz, doorgaans geassocieerd met de gemarginaliseerde en arbeidersklasse, en de wereld van de rijken illustreert Fitzgeralds kritiek op de holheid en oppervlakkigheid die onder de façade ervan schuilging.
5. Karakterevolutie: Door de hele roman heen vallen de aanwezigheid en het geluid van jazzmuziek samen met sleutelmomenten van karakterontwikkeling en openbaring. De eerste ontmoeting tussen Gatsby en Daisy vindt bijvoorbeeld plaats tijdens een feest vol jazzgeluiden, wat een verschuiving in het traject van hun relatie aangeeft.
Over het geheel genomen gaat de connectie tussen jazzmuziek en The Great Gatsby verder dan de historische setting. Het duikt in diepere thema's als sociale transformatie, culturele kritiek en de zoektocht naar authentieke emotionele verbindingen in een tijdperk dat wordt gekenmerkt door het nastreven van rijkdom en materialisme.