Improvisatie: Jazzmuziek draait om improvisatie, waarbij muzikanten spontaan melodieën, solo's en harmonieën creëren in plaats van zich strikt aan een geschreven compositie te houden. Deze ongeremde creativiteit voegt een element van verrassing en dynamiek toe aan de muziek.
Syncopatie: Ritmisch complexe syncope is een veel voorkomend kenmerk in de jazz. Jazzmuzikanten verplaatsen vaak de beat door op de 'en' of off-beats te spelen, waardoor een uniek ritmisch gevoel ontstaat dat diepte aan de muziek toevoegt.
Polyritmen: Jazz maakt vaak gebruik van polyritmes, waarbij meerdere ritmische patronen tegelijkertijd naast elkaar bestaan. Deze gelaagde ritmische structuur voegt een genuanceerde en ingewikkelde kwaliteit toe aan de muziek.
Harmonisatie: Jazzmuzikanten gebruiken geavanceerde harmonieën, zoals verlengde akkoorden, gewijzigde akkoorden en chromatiek. Deze verfijnde akkoordprogressies creëren onverwachte melodische resoluties en rijkere muzikale texturen.
Oproep en reactie: Call-and-response, een techniek waarbij de ene muzikant een zin speelt die vervolgens door een andere muzikant wordt beantwoord of ontwikkeld, is een gangbare praktijk in de jazz. Deze interactie creëert een gevoel van conversatie tussen instrumenten.
Blue Notes: Blauwe noten, licht afgeplatte noten, vooral de terts, kwint of septiem van een toonladder, zijn essentiële componenten van jazz. Deze genuanceerde toonhoogtes geven jazzmuziek haar karakteristieke emotionele en melancholische klank.
Solo's: Met jazzsolo's kunnen individuele muzikanten hun improvisatievaardigheden demonstreren. Muzikanten improviseren solo's binnen de context van de harmonische structuur van het nummer, waardoor unieke melodieën en variaties ontstaan die bijdragen aan het algehele jazzgeluid.
Invloed van Afrikaanse ritmes en blues: Jazz is voortgekomen uit Afrikaanse muzikale invloeden en vroege bluestradities. Het behoudt deze wortels door de integratie van gesyncopeerde ritmes, improvisatie en expressieve emotionele uitvoeringen.
Interactie en ensemblespel: In de jazz is de interactie tussen muzikanten en hun vermogen om naar elkaars ideeën te luisteren, erop te reageren en erop voort te bouwen cruciaal. Dit collaboratieve karakter van ensemblespel is een bepalend aspect van jazzoptredens.
Vrijheid van meningsuiting: Jazz moedigt de vrijheid van meningsuiting en individualiteit aan. Jazzmuzikanten zijn niet gebonden aan strikte regels of formules; in plaats daarvan omarmen ze hun persoonlijke muzikale stemmen en interpretatieve benaderingen.
Over het geheel genomen draagt de combinatie van improvisatie, gesyncopeerde ritmes, geavanceerde harmonieën, call-and-response, blue notes, solowerk, ensemble-interactie en de invloed van Afrikaanse ritmes en blues bij aan de unieke kwaliteiten die jazzmuziek definiëren.