1. Structuur:
Een sonateconcert volgt over het algemeen de meerdelige structuur van een sonate. Het begint vaak met een openingsdeel Allegro (snel), gevolgd door een andante of Adagio (langzaam) deel en eindigt met een levendige finale. Het aantal en de soorten bewegingen kunnen echter variëren, afhankelijk van de componist en periode.
2. Solist en orkest:
Net als een concerto bevat een sontaconcert een solist (of een kleine groep solisten), begeleid door een orkest. De solist is doorgaans een toetsenist (pianist of klavecinist), maar kan ook een violist of een andere instrumentalist zijn.
3. Muzikale thema's:
Net als bij een sonate draait een sonateconcert vaak rond een hoofdthema en de ontwikkeling ervan door het hele stuk. De solist presenteert het hoofdthema en het orkest zorgt voor ondersteuning en begeleiding. De concerto-aspecten komen naar voren wanneer de solist zich bezighoudt met meer virtuoze passages en interacties met het orkest.
4. Rondo en binaire vormen:
Veel Sonataconcerten bevatten elementen van rondo en binaire (tweestemmige) vormen. De Rondo-vorm omvat de presentatie van het hoofdthema (het "refrein"), afgewisseld met contrasterende afleveringen. Op dezelfde manier bestaat de binaire vorm uit twee contrasterende secties ("A" en "B"), waarbij de sectie "A" vaak wordt herhaald na de sectie "B".
5. Ontwikkelingssecties:
Sonateconcerten bevatten vaak ontwikkelingssecties waarin de hoofdthema's worden onderworpen aan transformatie, variatie of intensievere verkenning door solist en orkest.
6. Improvisatie:
In eerdere muziekperioden, zoals het baroktijdperk, lieten sonateconcerten de solist toe om versieringen, cadensachtige secties en passagewerk te improviseren op basis van de hoofdthema's. Deze praktijk nam geleidelijk af in latere klassieke en romantische perioden, waar componisten deze secties doorgaans uitschreven
Over het geheel genomen combineert een sonateconcert de formele structuren en thematische ontwikkeling van een sonate met het gebruik van solist en orkest dat kenmerkend is voor een concert. Het creëert een dynamische muzikale ervaring die zowel de virtuositeit van de solist als het collectieve geluid van het begeleidende ensemble benadrukt.