Het gedicht reflecteert op het contrast tussen het vrolijke geluid van kerstklokken en de aanhoudende burgeroorlog in de Verenigde Staten. Longfellow schreef het gedicht tijdens een periode van groot persoonlijk verdriet, aangezien hij onlangs zijn vrouw en twee zoons had verloren. Te midden van zijn verdriet vond hij troost in de boodschap van vrede en hoop die de kerstklokken leken over te brengen.
Door middel van levendige beelden en symboliek moedigt ‘I Heard the Bells on Christmas Day’ lezers aan om verder te kijken dan de directe omstandigheden en hoop te vinden te midden van tegenspoed. Het gedicht benadrukt dat zelfs in de donkerste tijden de geest van Kerstmis een gevoel van eenheid, mededogen en een verlangen naar vrede kan brengen.
Het thema vrede wordt verder versterkt door de herhaling van de regels "En in wanhoop boog ik mijn hoofd; er is geen vrede op aarde, zei ik." Deze regels worden gevolgd door het luiden van de kerstklokken, die een sprankje hoop bieden en herinneren aan de mogelijkheid van vrede en verzoening.
De essentie van "I Heard the Bells on Christmas Day" ligt in het vermogen om de tijd te overstijgen en te resoneren met mensen van verschillende generaties en achtergronden. Het herinnert ons eraan dat de boodschap van Kerstmis, te midden van de uitdagingen en ontberingen van het leven, hoop, eenheid en geloof in de mogelijkheid van een betere toekomst biedt.