1. Lees het gedicht aandachtig: Lees het gedicht meerdere keren om de algemene betekenis, toon en thema's te begrijpen.
2. Markeer contrasterende woorden en zinnen: Besteed aandacht aan woorden of zinsneden die anders of tegenstrijdig lijken in de context van het gedicht.
3. Identificeer tegengestelde ideeën: Zoek naar ideeën, concepten of scenario's die naast elkaar staan of tegenover elkaar staan. Contrasten zijn te vinden in de volgende vormen:
- Licht versus donker
- Vreugde versus verdriet
- Leven versus dood
- Natuur versus stad
- Verleden versus heden
- Liefde versus haat
4. Analyseer beelden en metaforen: Onderzoek hoe beelden, metaforen en figuurlijk taalgebruik contrasten creëren. Merk op hoe verschillende beschrijvingen, objecten of symbolen als contrasten met elkaar dienen.
5. Let op structuur: Bedenk hoe de dichter structurele elementen, zoals regeleinden, strofen of secties, gebruikt om contrasten tussen verschillende delen van het gedicht te creëren.
6. Onderzoek toon en stemming: Veranderingen in toon of stemming binnen het gedicht kunnen voor contrast zorgen. Zoek naar veranderingen in de houding van de dichter ten opzichte van het onderwerp.
7. Symboliek en toespelingen: Identificeer symbolische elementen die met elkaar kunnen contrasteren. Toespelingen op verschillende contexten kunnen ook contrastpunten creëren.
8. Themaanalyse: Bedenk hoe contrasterende thema's in het gedicht worden onderzocht. Contrasten kunnen de centrale thema’s benadrukken en diepte toevoegen aan de algemene betekenis.
9. Spreker en publiek: Onderzoek het contrast tussen het perspectief van de spreker en de verwachtingen of aannames van de lezer.
10. Zoek naar ironie: Contrast kan ook worden gevonden door middel van ironie, bijvoorbeeld wanneer de feitelijke uitkomst in strijd is met wat wordt verwacht.
11. Contrast in ritme en ritme: Let erop hoe de dichter rijm en ritme gebruikt om bepaalde contrasten te benadrukken of een gevoel van spanning en ontspanning te creëren.
12. Parallellen en tegenstellingen: Identificeer parallelle structuren of antithetische uitspraken in het gedicht die contrasten benadrukken.
13. Het perspectief van de verteller: Vergelijk hoe het perspectief van de verteller door het gedicht heen verandert en of er uit deze verschuivingen contrasten ontstaan.
14. Contrast in vorm en inhoud: Bedenk hoe de vorm van het gedicht (bijvoorbeeld sonnet, vrij vers) contrasteert met de inhoud of thematische zorgen.
15. Het begin opnieuw bekijken: Keer terug naar het begin van het gedicht en kijk hoe de oorspronkelijke ideeën of beelden contrasteren met het einde of de algemene boodschap.
Het vinden van contrast in een gedicht vereist een nauwkeurige lezing en analyse van de tekst. Door aandacht te besteden aan contrasterende elementen, thema's en ideeën, kun je diepere betekenislagen ontdekken en de complexiteit van het gedicht waarderen.