1. Ouvertures: Het orkest begint een opera doorgaans met een ouverture, die de sfeer bepaalt en de hoofdthema's introduceert die in de hele opera te horen zullen zijn.
2. Begeleiding: Het orkest begeleidt de zangers gedurende de hele opera, zorgt voor harmonische ondersteuning en creëert een rijke muzikale textuur. Het orkest volgt de frasering en dynamiek van de zangers en past zich aan aan hun zanglijnen en acteerwerk.
3. Intermezzo's en recitatieven: Tussen de vocale secties door speelt het orkest vaak intermezzo's of recitatieven, die helpen de dramatische flow van de opera vast te houden. Deze instrumentale secties kunnen sfeer creëren, spanning opbouwen of continuïteit tussen scènes bieden.
4. Onderstrepen: Ook kan het orkest de actie op het podium onderstrepen, waardoor emotie en diepgang aan de uitvoering wordt toegevoegd. Het orkest kan bijvoorbeeld zachte, lyrische muziek spelen tijdens een liefdesscène of intensere, dramatische muziek tijdens een gevecht of veldslag.
5. Geluidseffecten: Het orkest kan worden gebruikt om geluidseffecten te creëren, zoals stormen, veldslagen of andere omgevingselementen. Dit helpt het publiek onder te dompelen in de wereld van de opera en de algehele theatrale ervaring te verbeteren.
6. Karakterisering: Het orkest kan ook worden gebruikt om verschillende personages of groepen binnen de opera te karakteriseren. Bepaalde instrumenten of muzikale thema's kunnen bijvoorbeeld worden geassocieerd met specifieke karakters, waardoor het publiek ze beter kan identificeren en begrijpen.
7. Leidmotieven: In sommige opera's gebruikt het orkest leidmotieven, terugkerende muzikale thema's die verband houden met specifieke personages, objecten of ideeën. Leitmotieven helpen een gevoel van continuïteit en eenheid binnen de opera te creëren en kunnen diepte toevoegen aan de vertelling.
8. Structurele steun: Het orkest ondersteunt de opera structureel door belangrijke momenten te markeren, zoals scènewisselingen of het in- en uitstappen van belangrijke personages. Dit helpt om het verhaal van de opera te organiseren en de aandacht van het publiek te leiden.
Samenvattend speelt het orkest een cruciale rol in de opera door muzikale begeleiding te bieden, de dramatische impact te vergroten en een rijke en meeslepende theatrale ervaring voor het publiek te creëren.