Op letterlijk niveau geeft het gedicht op levendige wijze het tafereel weer van cavaleriesoldaten die paarden door een rivier berijden, terwijl hun paarden door het water galopperen. De geluiden van bugels en trommels, de spetterende hoeven van paarden en het geschreeuw van de mannen creëren een gevoel van urgentie en opwinding.
Het gedicht gaat echter verder dan alleen een beschrijving. Het wordt een metafoor voor de ontembare geest van het menselijk hart in tijden van tegenspoed. De rivierovergang symboliseert de uitdagingen en obstakels waar individuen en samenlevingen doorheen moeten, terwijl de cavalerie dient als metafoor voor veerkracht, vastberadenheid en eenheid bij het nastreven van een gemeenschappelijk doel.
Het gedicht viert de kameraadschap, loyaliteit en opoffering van de soldaten terwijl ze samen hun leven riskeren in hun zoektocht naar de overwinning. Whitman legt de rauwe emoties en ervaringen van oorlog vast en brengt hulde aan de moed en vasthoudendheid van degenen die betrokken zijn bij veldslagen en conflicten.
Maar het gedicht benadrukt ook de kosten en gevolgen van dergelijke engagementen. Whitman schuwt het geweld en de potentiële tragedie van oorlogvoering niet en suggereert dat zelfs in hun collectieve streven naar de overwinning, individuen daarbij een persoonlijke prijs betalen.
Buiten de historische setting tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, is 'Cavalry Crossing a Ford' een bewijs van de universele menselijke ervaring van het aangaan van uitdagingen, het overwinnen van obstakels en het tonen van veerkracht en moed in tijden van strijd en onzekerheid.